Ankara və Bakının daha da yaxınlaşması Avropaya mesajdır

Türkiyə və Avropa arasında sözün həqiqi mənasında iplər qopur. Ötən həftə Avropa Parlamentinin Türkiyə ilə üzvlük müzakirələrinin məhdudlaşdırılması ilə bağlı qanun layihəsi 64 səsə qarşı 477 səslə qəbul edildi.

Ancaq Avropa Birliyi ölkələrinin Türkiyəyə qarşı soyuq münasibəti yalnız bununla məhdudlaşmır. Avropa ölkələri son günlərdə Türkiyə rəsmilərini qəbul etməkdən açıq şəkildə imtina edir. Son olaraq Avstriya hökuməti Türkiyənin iqtisadiyyat naziri Nihat Zeybəkçinin 15 iyul hadisələrinin ildönümü ilə bağlı Avstriyada təşkil olunacaq tədbirlərdə iştirakına icazə verməyib.

"Reuters” xəbər verir ki, Avstriya XİN sözçüsü qərarın səbəbi kimi "ictimai nizam və təhlükəsizliyin təhdidi”ni səbəb göstərib. Qeyd edək ki, bundan əvvəl Vyana Türkiyə hökumət rəsmilərinin 16 aprel referendumu ilə bağlı Avstriyada təşkil olunan tədbirlərdə iştirakına icazə verməyib.

Analoji addımı ötən həftə Hollandiya da atıb. Holland hökuməti yenə 15 iyul hadisələrinin ildönümü ilə bağlı tədbirlərdə iştirak edəcək baş nazirin müavini Toğrul Türkeşə viza verməkdən imtina edib.

Türkiyə ilə münasibətlərdə ciddi soyuqluğun yaşandığı Almaniya isə G 20 sammiti çərçivəsində bu ölkəyə səfər edən Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Almaniyada tədbirlərə qatılıb çıxış etməsinə icazə verməmişdi. Ümumilikdə isə təkcə son bir ildə Almaniya və Türkiyə arasında 5 istiqamətdə ciddi anlaşmazlıq var və hələ də həllini tapmayıb. Bunlar 15 iyul çevrilişindən sonra Almaniyadan sığınacaq istəyənlərin məsələsi, "İncirlik” bazası mübahisələri, jurnalist Dəniz Yücelin Türkiyədə həbsi, Almaniyada keçirilən mitinqlərdə Türkiyə rəsmilərinin iştirakına qadağa qoyulması və nəhayət, AB müzakirələridir.

Yeri gəlmişkən, medianın məlumatına görə, hazırda 15 iyul çevrilişindən sonra Almaniyada sığınacaq almaq üçün 414 nəfər hərbçi, diplomat, hakim, məmur və onların ailə üzvü müraciət edib.

Bundan öncə isə Almaniya parlamentinin bir qrup deputatının Türkiyədə yerləşən "İncirlik” NATO bazasını ziyarət etməsinə Ankara məhdudiyyət qoyub. Məsələ böyüyüb və son olaraq Almaniya parlamenti hərbçilərin İordaniyaya köçürülməsi ilə bağlı qərar alıb.

Buna səbəb isə 2016-cı ilin iyun ayında Almaniya parlamentinin "erməni soyqırımı”nı tanıyan qanun qəbul etməsi olub. Ankara bu qərarı əsas alaraq alman deputatları Türkiyəyə buraxmayıb. Ancaq sonradan bu səfərə icazə verilib.

Daha bir böhran isə "Die Welt” qəzetinin Türkiyə müxbiri Dəniz Yücelin fevralda həbs olunması ilə başlayıb. Baş nazir Merkelə qədər müxtəlif ranqlı alman rəsmiləri jurnalistlə bağlı müraciət etsələr də, nəticəsiz olub.

Bundan sonra isə Türkiyə hökumət rəsmilərinin 16 aprel referendumu ilə bağlı Almaniyada yaşayan Türkiyə vətəndaşları qarşısında çıxış etmək istəyi rədd edilib. Bu qərar birbaşa Dəniz Yücelin həbsi və "ağır cəza verilməsi” ilə izah edilib. 
Və son olaraq ötən ilin noyabrında Avropa Parlamenti Türkiyə ilə üzvlük müzakirələrinin məhdudlaşdırılması ilə bağlı Nazirlər Şurasına müraciət edib. Ötən həftə isə bununla bağlı qanun qəbul edilib. Bütün bunlar Türkiyənin sürətlə Avropadan qopduğunu göstərən əlamətlərdir. Proseslərin gedişatı, xüsusən də son G20 sammitindəki vəziyyət göstərdi ki, yaxın zamanlarda münasibətlərdə müsbətə doğru dəyişiklik gözləmək yersizdir. Doğrudur, həm AP qətnaməsində, həm avropalı rəsmilərin çıxışlarında Türkiyəni "çatışmazlıqları” aradan qaldırmağa çağırış və bundan sonra münasibətlərin düzələcəyi ifadələri var. Eyni zamanda türkiyəli rəsmilər də çıxışlarında münasibətlərdəki problemlərin həllindən danışırlar. Ancaq reallığa baxdıqda hər iki tərəf ortadakı əngəlləri aradan qaldırmaq üçün hansısa real addım atmır. Əksinə, hər keçən gün daha da pisləşmə əlamətləri özünü göstərir.

Bu arada Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev İstanbulda keçirilən 22-ci Dünya Neft Konqresində iştirak etmək üçün iyulun 9-da Türkiyəyə səfər edib. İlham Əliyev Türkiyədə yüksək səviyyədə qarşılanıb və konfransın keçirildiyi salona Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla birlikdə daxil olub. Azərbaycan prezidenti konfransda geniş çıxış edib və onun çıxışı böyük diqqətlə qarşılanıb. Bununla da sanki Azərbaycanın Türkiyə ilə birgə olduğu mesajı verilir.

Son illərdə bir neçə dəfə məhz çətin, mürəkkəb dönəmlərdə Azərbaycan rəhbərliyi Türkiyə rəhbərliyinə dostluq və dəstək mesajları verib. İlham Əliyevin G20 sammitindən dərhal sonra İstanbula səfər etməsi və orda nümayiş olunan mehribanlıq və dəstək jestləri həm də Avropaya mesaj sayılmalıdır. Məlum olduğu kimi, hazırda Azərbaycan üzərindən qazın Avropaya çıxarılması layihəsi ciddi müzakirələrə və mübahisələrə səbəb olub. İtaliyada TAP layihəsinə qarşı ciddi etirazlar baş qaldırıb. Eyni zamanda "yaşıllar” hərəkatları Avropa Komissiyasına birgə müraciət göndərərək TAP layihəsini dayandırmağa çağırıblar. Eyni zamanda Avropaya çıxacaq rus qazına alternativlərdən biri olaraq görülən TANAP layihəsinə görə Moskvanın ciddi narahat olması müşahidə edilir. Bütün bunların fonunda Bakı Avropaya Türkiyə ilə birgə olduğunu və bu mühüm layihədə Ankara və Bakının birgə addımladığını deməyə çalışır.