Fazil Mustafa: "G-20 zirvəsi BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına bənzəməyə başlayıb”; Elçin Mirzəbəyli: "Sanksiyaların ləğvi üçün Konqres qərar qəbul etməlidir”

"Putin demişdi ki, Trampla görüşdə kibertəhlükəsizlik məsələsi ilə bağlı ortaq işçi qrup yaratmaq barədə razılığa gəliblər. Senatorların sərt etirazlarından sonra Tramp ”tvit" yazıb ki, bu məsələ, sadəcə, müzakirə edilib və belə bir qrupun yaradılması mümkün deyil. Görüşdən sonra məlumat yayılmışdı ki, Tramp Putinin ABŞ seçkilərinə müdaxilə etmədikləri barədə sözlərinə qane olub. Lakin Ağ Evdən dərhal açıqlama gəldi ki, Tramp Putinin sözlərinə inanmır".

Politoloq Şahin Cəfərli bunu özünün sosial şəbəkədəki şəxsi səhifəsində yazıb. Ekspertin yazdığına görə, Tramp onu da bildirib ki, Ukrayna problemi həllini tapmadan Rusiyaya qarşı sanksiyalar ləğv olunmayacaq: "ABŞ dövlət katibi Tillerson Kiyevdə idi və Ukraynanın ərazi bütövlüyünün bərpasının ABŞ-ın prioriteti olduğunu bəyan etdi. ABŞ-ın təyin etdiyi xüsusi nümayəndə Kurt Volker isə bir neçə gün Kiyevdə qalıb, öz addımlarını Ukrayna ilə razılaşdıracaq. NATO-nin qərarverici orqanı - Şimali Atlantika Şurası üzvlərinin baş katib Stoltenberqin rəhbərliyi altında Ukraynaya səfəri başlayıb. Eyni zamanda Qara dənizdə Ukrayna-ABŞ birgə hərbi təlimləri başlayıb. ABŞ-ın raket kreyserləri, hərbi təyyarələri və 800 əsgəri hazırda Ukraynadır. Təlimlərə digər NATO üzvləri, o cümlədən Türkiyə də qatılıb”.

Qeyd edək ki, G 20 zirvəsində Putin-Tramp görüşünün baş tutması bir çoxlarında Rusiyaya qarşı sərt münasibətin ortadan qalxacağı barədə ümidlər yaratmışdı. Rusiyada da hesab edirdilər ki, ABŞ sanksiya qərarlarına yenidən baxacaq. Lakin gözləntilər baş vermədi.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin G-20 sammiti çərçivəsində keçirilən yekun mətbuat konfransında bildirmişdi ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp onunla ilk görüşdə Rusiyanın ABŞ-dakı seçkilərə mümkün müdaxiləsi ilə bağlı bir neçə dəfə sual verib.

Məlumata görə, Putin görüş zamanı Trampın qeyd olunan məsələyə xeyli diqqət ayırdığını bildirib. (APA) O qeyd edib ki, Rusiyanın bu məsələdə mövqeyi dəyişməz olaraq qalmaqdadır: "Rusiyanın ABŞ-dakı seçkilərə müdaxiləsinə dair iddialara heç bir əsas yoxdur. Əsas odur ki, biz kiberməkan və internet sahələrində qeyri-müəyyənliyin olmamasına dair razılığa gəldik”.

Rusiya ilə konfrontasiyanın davam etdiyi şəraitdə bir məsələ də diqqət çəkir. Rusiyanın dominantlıq etdiyi Suriya olayları və ya Ukrayna ətrafında yaşananlar bu dəfə də diqqət mərkəzinə gəldiyi halda, həmçinin Suriyada atəşkəs haqqında razılaşma əldə olunmasına baxmayaraq, G 20-lərin zirvəsində Azərbaycana qarşı erməni təcavüzü, Alxanlı qətliamından bəhs olunmadı. Zirvədən az öncə Ermənistan ordusunun dinc azərbaycanlıları qətlə yetirməsinə hətta əcnəbi ekspertlər də heyrətlə münasibət bildirmiş, Ermənistanın Cənubi Qafqazda İŞİD-in rolunu oynadığını açıqlamışdılar. Lakin dünya liderləri faciəyə biganə qaldılar.

Deputat Fazil Mustafa "Yeni Müsavat”a bildirdi ki, artıq G-20 zirvəsi də BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına bənzəməyə başlayıb: "Niyə yığışırlar, hansı rasional qərarlar qəbul edirlər, özləri də bilmirlər. Effektli qərar vermək əvəzinə fotoqrafda kimin harada poz verməsinə əhəmiyyət verirlər. Burada daha çox ikili görüşlər diqqəti cəlb edir. Rusiya lideri ilə görüş həm də ona görə diqqət mərkəzində oldu ki, hazırda dünyada problem yaradan, icad edən rolunda Rusiya lideri çıxış edir, digər dünya liderləri isə Rusiyanın tərtib etdiyi test suallarını cavablandırmaqla məşğuldurlar. Bunu açıqca etiraf etmədiklərinə görə Rusiya ilə münasibətdə çözüm yolları düşünmək əvəzinə daha durğun mövqe olan sanksiyaları uzatmağa qərar verdilər”. F.Mustafanın sözlərinə görə, belə tədbirlərdə Qarabağ məsələsinin Suriyadan önə keçəcəyini gözləmək sadəlövhlük olardı: "Suriyada atəşkəs qərarının alınmasının da bir mənası yoxdur. Hərə onsuz da öz atəşi ilə digərinin hərəkətini kəsməyə davam edir. Hər halda, tarixi nəticələrin alınması ilə yadda qalan bir zirvə olmadı. Səbəb isə Qərb dünyasının başında yaradıcı liderlərin olmamasını göstərmək olar. Halbuki dünyanın bəlkə də ən ağır problemləri bu günə təsadüf edir”.

Politoloq Elçin Mirzəbəyli isə bildirdi ki, ABŞ-la Rusiya arasındakı ziddiyyətləri bir kənara qoysaq belə, Rusiyaya qarşı sanksiyaların aradan qaldırılması bir o qədər də sadə prosedur deyil: "Sanksiyaların tətbiqi qanunvericilik qaydasında həyata keçirilir. Yəni ABŞ Konqresində sanksiyalarla bağlı qanunvericilik aktı, yaxud mövcud olan hansısa sənədə əlavə və düzəlişlər qəbul edilir və yalnız bundan sonra sanksiyaların tətbiqi həyata keçirilir. Prezident yalnız veto hüququndan istifadə edib sanksiyaların tətbiqini müəyyən zaman kəsiyində dayandıra bilər, amma ləğv edə bilməz. Sanksiyaların ləğvi üçün Konqres qəbul etdiyi qanunvericilik aktlarının qüvvədən düşməsi ilə bağlı qərar qəbul etməlidir. Trampın isə üzərindən onun Rusiya ilə əlaqələri barədə təbliğatın kölgəsi çəkilmədiyi üçün tələsik addım atacağı gözlənilmir. Rusiya üzərindən sanksiyaların götürülməsi, yaxud dayandırılması üçün elə bir zəmin yaradılmalıdır ki, bu, Moskvanın mövqelərinin möhkəmləndirilməsi və ABŞ-ın geri çəkilməsi kimi qəbul olunmasın. Bu baxımdan, sanksiyalarla bağlı ABŞ və Rusiya prezidentləri arasında hər hansı bir razılaşma olsa da, bunun tez bir zamanda gerçəkləşəcəyi inandırıcı deyil”. E.Mirzəbəyli onu da bildirdi ki, müzakirələrdə Azərbaycan torpaqlarının işğalı ilə bağlı məsələnin gündəmə gətirildiyi, yaxud gətirilmədiyi barədə dəqiq fikir söyləmək çətindir: "Ola bilsin ki, hansısa detallar müzakirə olunub. Amma təbii ki, bu məsələ G-20-nin zirvə toplantısında prioritet olmayıb. Bu baxımdan da mətbuata yalnız prioritet məsələlər barədə məlumat verilib. Bütövlükdə G-20-nin toplantısını mühüm qərarların qəbul olunduğu toplantı kimi dəyərləndirmək doğru olmaz. Görünür, liderlər hələ bir müddət əsəb müharibəsini davam etdirəcək, üstünlüyü ələ almaq üçün bir-birilərini gücdən salmağa çalışacaqlar”.

Belə çıxmırmı ki, Rusiyaya qarşı "soyuq savaş” bəzi Qərb ekspertlərinin dediyi kimi, Rusiya parçalanana qədər davam edəcək, postsovet məkanındakı münaqişələrin həlli də o zamana qalacaq? E.Mirzəbəyli: "Prinsip etibarilə uzlaşmanın olmadığı ortalıqdadır. İndiki şəraitdə Qərbin Rusiyaya güzəştə gedəcəyi inandırıcı görünmür. Rusiya çox ciddi böhran yaşayır və qısa müddətdən sonra bu böhranın nəticələri qabarıq şəkildə üzə çıxacaq. İmperiya ambisiyalarından qaynaqlanan təbliğatın, hərbi ritorikanın da bir sonu var. İnsanlar yaxşı həyat istəyirlər. Ən azından indikindən daha pis yaşamaq istəmirlər. Təbii ki, Rusiyanın rəqibləri də bunu görür və dəyərləndirir. Vaxt heç bir halda Rusiyanın xeyrinə işləmir”.